NECMEDDİN OKYAY KİMDİR ?

Pek çok sanat dalında bilgisi, yetkinliği ve ustalığı ile tanınan Mehmed Necmeddin Okyay; Türk hattat, ebru sanatçısı, kemankeş, gül yetiştiricisi, tuğrakeş, çeşitli kitap sanatlarının ustası, imam ve hatiptir. “Hezarfen” unvanıyla da tanınan Necmeddin Okyay ebru sanatında Necmeddin Üslubu’nu oluşturmuştur.

YAŞAMI

28 Ocak 1883’te İstanbul’da doğan Mehmed Necmeddin Okyay’ın babası Üsküdar Mahkeme-i Şer'iyye başkâtibi ve Valide-i Cedid Camii imam-hatibi Abdünnebî Efendi, annesi Binnaz Hanım'dır.  

Kasapzâde Hâfız Mehmed Efendi'nin yanında hıfz eğitimine başlayan Necmeddin Okyay, Hafız Şükrü Efendi’nin yanında hıfz eğitimini tamamlamıştır. Üsküdar'daki Valide-i Cedid Camii 'nde imam ve hatip olan babasının 1907'deki vefatı sonrası, aynı camide aynı vazifeyi üstlenmiş ve görevlendirildiği kırk yıl boyunca buradaki görevini sürdürmüştür.

1976 yılında vefat eden Necmeddin Okyay'ın cenaze namazı Yeni Vâlide Camiinde kılınmış ve naaşı Karacaahmet Mezarlığı’na defnedilmiştir.

SANATLARI

Necmeddin Okyay, Ravza-i Terakki Mektebi’nde okurken hat muallimi Hasan Talat Bey'den rik'a, divanî, celî divanî yazılarını öğrenerek icazet almıştır. İlerleyen yıllarda Nuriosmaniye Medresesi 'ndeki Filibeli (Bakkal) Hacı Ârif Efendi'den ders almış, celî üstadı Hattat Sâmi Efendi'den ta'lik hattını öğrenmiş ve 1905 yılında bu yazı türünden, 1906 yılında ise sülüs-nesih yazılarından icâzet alarak hat sanatındaki bilgi ve yeteneğini geliştirmiştir. Bu yeteneği ile 1957'de devrin ünlü hattatlarından  Mehmet İlmi Efendi ve oğlu İsmail Hakkı Altunbezer'in mezar kitabesini celî ta'lik hatla yazıp hazırlamıştır.

Okulunca hat derslerine devam edemeyince ebru sanatına merak salmış ve Özbekler Tekkesi şeyhi  Hezarfen İbrahim Edhem Efendi'den ebru sanatını, kâğıt boyama ve aharlama (perdah) usullerini ve hatta ince marangozluğu öğrenmiştir. Bu arada Konyalı müderris Mehmed Vehbi Efendi'den is mürekkebi imalini, Sultan Abdülaziz'in okçubaşısı Seyfeddin Bey'den kemankeşliği öğrenmiş ve Kaptanpaşa Camii imamı Ahmed Nazîf Efendi'den aşere ve takrîb, Çinili Camii imamı Nûri Efendi'den ilmiye icâzetnâmelerini almıştır. Medresetü’l-Hattatin’den mezun olmuş; burada hocalık da yapmıştır.

Eski kitapların tamirini ve yeni cilt yapımını öğrenen Okyay, bu sanatıyla eski eserlerin tamirinde çalışmış ve yeni eserler için özel ciltler hazırlamıştır. Soyadı Kanunu çıktığında "Okyay" soyadını alarak kemankeşlik ve okçuluğa olan sevgisini soyadına da taşımıştır.

Özel merakı olan gül yetiştiriciliği neticesinde, bahçesinde 444 farklı çeşit gül yetiştirmiştir. Hezârfen Okyay, özellikle ebru sanatında ilk kez denenen ve zamanla kendi adıyla anılacak bir üslup geliştirmiştir. Necmeddin Üslubu adı verilen bu ebru üslubunda; o döneme kadar uygulanması düşünülmemiş olan lale, sümbül, fulya, karanfil gibi çiçek desenlerini ebruya uygulamıştır.

ESERLERİ

• Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi'ne teslim ettiği 140 civarında kıt'a ve levha şeklinde hazırladığı eseri vardır. Bu yazıların bir kısmı mezuniyet ödevi olarak öğrencilere tezhip ettirilmiş olup halen İstanbul Resim ve Heykel Müzesi koleksiyonundadır.
• Topkapı Sarayı'nda bir hat levhası vardır. Hat koleksiyonunun büyük bir kısmı 1961 yılında Topkapı Sarayı Müzesi'ne, kalanları da ölümünden sonra Türk-İslam Eserleri Müzesi ve Türk-Petrol Vakfına verilmiştir.
• Düşman gemilerinin 2 Ekim 1923 günü İstanbul’dan ayrıldığı gün, "Gel Keyfim Gel" adını verdiği bir ebru çalışmasına imza atmıştır.
• 1910'da Pierre Loti’nin oturduğu ev için belediye tarafından hazırlatılan kitabeyi yazmıştır.
• 1934'te İran Şahı Rıza Pehlevi’nin İstanbul ziyaretinde boyu 14, eni 2,5 metre olan takın üzerindeki Farsça levhayı hazırlamıştır.
• Bazı eserlerini Türk Vakıf Hat Sanatları Müzesi 'nde görmek mümkündür.